Đằng sau những dãy phố khang trang, quận Thanh Khê có cụm tuyến dân cư nương theo kênh Khe Cạn với những dãy nhà cấp 4 chìm dưới vùng đất trũng. Họ là những cư dân nghèo tìm nơi chốn để ở dù mùa mưa nước ngập tràn nhà, mùa nắng nóng thì sống chung với ô nhiễm mùi hôi từ dòng kênh đen. Việc chống xây dựng nhà ở trái phép tại khu vực này trở thành bài toán nan giải.

Dọc tuyến cống thoát nước Khe Cạn là nơi xảy ra tình trạng xây dựng nhà ở trái phép tại quận Thanh Khê.

Dọc kênh Khe Cạn, phường Thanh Khê Tây là những dãy nhà được hình thành từ xây dựng trái phép qua nhiều năm trước đây. Mỗi gia đình là một hoàn cảnh nghèo khó từ nhiều địa phương khác chuyển đến, bám vào vùng đất lầy lội, ô nhiễm cất nhà để ở. Họ tích cóp, vay mượn vài chục triệu đồng rồi âm thầm sang nhượng lại vài chục mét vuông đất nông nghiệp hoang hóa của cư dân địa phương, che chắn làm nhà ở.

UBND quận Thanh Khê cho biết, trường hợp xây dựng nhà ở trái phép gần đây được chính quyền địa phương phát hiện là vào đầu năm 2015. Gần một năm qua, không phát sinh trường hợp nào vi phạm về trật tự đô thị, xây dựng nhà ở trái phép trên địa bàn quận. Đây là nỗ lực của quận Thanh Khê trong việc ngăn chặn, chống tình trạng xây dựng nhà ở trái phép. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm là bài toán khó cho địa phương.

Hơn một năm qua, hộ gia đình ông Q. là trường hợp vi phạm xây dựng nhà ở trái phép mà các cơ quan chức năng của quận Thanh Khê buộc cưỡng chế, giải tỏa. Tuy nhiên, việc cưỡng chế giải tỏa chỉ thực hiện một nửa diện tích nhà rộng 46m2 do hộ ông Q. thực sự bức xúc về chỗ ở. Hộ gia đình ông L. cũng quá nghèo khó và không có chỗ ở nên đâm liều lấn chiếm, xây dựng nhà trái phép. Nhà vừa dựng lên thì ông L. đổ bệnh qua đời để lại vợ và con nhỏ… Với những hoàn cảnh này, chính quyền không nỡ đẩy đuổi người dân ra khỏi nơi trú thân. Do đó, tình trạng xây dựng nhà ở trái phép trên địa bàn quận Thanh Khê rải rác tồn tại.

Ông Nguyễn Văn Tĩnh, Chủ tịch UBND quận Thanh Khê cho biết, tình trạng xây dựng nhà ở không phép, trái phép tập trung tại phường Thanh Khê Tây dọc kênh Khe Cạn và diễn ra từ trước năm 2015. Đây là giai đoạn kinh tế khó khăn, nhiều hộ gia đình trong và ngoài địa phương làm ăn sa sút, thua lỗ dẫn đến nợ nần và lén lút chuyển nhượng đất để làm nhà ở. Cũng trong thời điểm này, UBND thành phố có chủ trương cho phép sửa chữa, làm nhà ở tạm tại những khu vực quy hoạch dự án chậm triển khai. Lợi dụng chủ trương của thành phố, một số hộ gia đình xây dựng nhà ở tạm, cơi nới nhà ở cũ trái phép.

Theo ông Nguyễn Văn Tĩnh, thời điểm này có 168 trường hợp xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp, đất thổ cư. Quận và phường đều lập hồ sơ theo dõi, quản lý. Qua đó, xác định có 74 trường hợp có giấy phép xây dựng tạm, 94 trường hợp còn lại xây dựng trái phép, không phép. Các trường hợp xây dựng nhà ở mới được cấp phép tạm và không phép thuộc các tổ dân phố 1, 2, 5 và 6 phường Thanh Khê Tây vốn tồn tại từ những năm 2010. Khu vực này đang được quy hoạch đầu tư xây dựng, sắp xếp lại cụm dân cư để xử lý ngập úng đô thị. Do đó, khi dự án triển khai, thực hiện chính sách đền bù giải tỏa, quận Thanh Khê sẽ xem xét tính pháp lý nhà đất để đề xuất hỗ trợ, di dời, xóa nhà ở trái phép trên địa bàn.

Qua chỉ đạo về chống xây dựng nhà ở trái phép trên địa bàn thành phố của Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Nguyễn Xuân Anh, Quận ủy và UBND quận Thanh Khê đã tổ chức nhiều cuộc họp để đánh giá tình hình xây dựng nhà ở trái phép trên địa bàn. Theo đó, quản lý chặt chẽ hiện trạng sử dụng đất, vật kiến trúc do xây dựng nhà ở trái phép tồn tại từ trước. Quận Thanh Khê cũng đã chỉ đạo các đơn vị chức năng quản lý chặt chẽ tình hình sử dụng đất, cấp phép xây dựng; duy trì thực hiện chủ trương của UBND quận là không giải quyết các đề xuất xây dựng nhà ở tạm, sửa chữa nhà ở từ các phường, không cấp phép xây dựng nhà ở tạm. Ông Nguyễn Văn Tĩnh khẳng định: Nhờ giải pháp trên, 2 năm gần đây, trên địa bàn quận không phát sinh trường hợp nào xây dựng nhà ở trái phép.

Bài và ảnh: TRIỆU TÙNG

BÁO ĐÀ NẴNG